Okullarda Kolektif Sorumluluğun Anlam ve Doğası

Öğretmen ve Okul Yöneticisi Görüşleri

Abstract

Bu araştırmada okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşlerine göre kolektif sorumluluk kavramının anlam ve doğası, kavramın yüklendiği işlevler, okulda kolektif sorumluluğu geliştiren ve engelleyen faktörler ve kolektif sorumluluğu geliştirmeye yönelik öneriler incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemi ve olgu bilim deseni benimsenen çalışmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik ve ölçüt örnekleme teknikleri kullanılmıştır. Kahramanmaraş il merkezinde görev yapan 10 okul yöneticisi ve 15 öğretmen çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Çalışmada araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veri çözümleme tekniği olarak betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre; okul yöneticileri ve öğretmenler, kolektif sorumluluğu işbirliği ve sorumluluğun okulda herkes tarafından paylaştırılması olarak tanımlamıştır. Katılımcılar kolektif sorumluluğun okulda olumlu iklim oluşturma, öğrenci başarısını artırma gibi önemli işlevler üstlendiğini belirtmiştir. Ayrıca katılımcılar, etkinliklere katılmayı sağlayan ve okul iletişim kanallarını açan bir kültürün kolektif sorumluluğu geliştirdiğini; ileri yaş öğretmenlerin aktifliğini yitirmesi, yalnızca kendi öğrencisini sahiplenme, sorumsuzluk, rekabet ve kıskançlık ortamı gibi bazı faktörlerin kolektif sorumluluğu engellediğini ifade etmiştir. Yöneticinin iletişim becerileri ve sosyal ilişkilerinin iyi olması, kolektif etkinlikler düzenlenmesi, öğretmen kalitesi/yeterliğinin artırılması, yönetici sirkülasyonunun azaltılması, öncelikle bireysel sorumluluğun yerine getirilmesi, öğretmene değer verilmesi ve itibarının artırılması kolektif sorumluluğun geliştirilmesine yönelik öneriler olarak sunulmuştur.